ماجرای شکل گیری "پیش درآمد"

درویش خان وقتی از شرط حقارت آمیز معامله کمپانی«هیزماسترزویس» با آقا حسینقلی آگاه می شود، تصمیم به مبارزه می گیرد و شروع به ساختن قطعاتی به نام«پیش درآمد» می کند که این قطعات با استقبال عموم مواجه شده و به شکست کمپانی انگلیسی منجر می شود.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران، ارفع اطرایی در کتاب«افسانه های موسیقی ایران» درباره ماجرای به وجود آمدن«پیش درآمد»های درویش خان می نویسد: کمپانی«هیزماسترزویس» که یک کمپانی انگلیسی بود و صفحات ایرانی را ضبط و تکثیر می کرد، از لندن به خواجه«هامبارتسوم» ماموریت می دهد که در تهران با موسیقیدان های مشهور برای پر کردن صفحه مذاکره کرده، عده ای را با خود به لندن بیاورد تا صفحاتی از موسیقی ایشان تهیه شود.

هامبارتسوم نماینده شرکت «هیزماسترزویس» به ملاقات آقا حسینقلی می رود و می گوید«برای آنکه نام شما و موسیقی ایران از میان نرود، خوب است به اتفاق چند تن دیگر به انگلستان سفر کنیم و صفحاتی تهیه کنیم، خرج سفر را هم من می پردازم.»

آقا حسینقلی این پیشنهاد را می پذیرد که به اتفاق باقرخان رامشگر(نوازنده کمانچه)، اسدالله خان(نوازنده تار و سنتور)، سید احمدخان آوازخان و محمدباقر(نوازنده ضرب) به لندن بروند و این کار را انجام بدهند.

درویش خان از این جریان باخبر شد و به ملاقات استاد رفت و گفت«شما با این کار اعتبار موسیقی و موسیقیدان را در ایران پایین می آورید؛ وقتی شما که استاد هستید هنر خود را به هیچ به فروش بگذارید، فردا شاگردان شما چه اعتباری خواهند داشت؟»

آقا حسینقلی این عقیده را می پسندد، ولی نماینده کمپانی وانمود می کند که درویش خان از راه حسد و کارشکنی این مطلب را گفته است، با این حال آقا حسینقلی در اثر سخنان درویش خان، از نماینده کمپانی مطالبه دستمزد می کند و بالاخره معامله با چند متر پارچه ماهوت انگلیسی ختم می شود و هیئت نوازندگان به لندن مسافرت می کنند.

درویش خان وقتی از شرط حقارت آمیز معامله آگاه می شود، تصمیم به مبارزه می گیرد و شروع به ساختن قطعاتی به نام«پیش درآمد» می کند. استقبال عموم از«پیش درآمد»های درویش خان در ابتدا به طوری بود که وقتی صفحات ضبط شده در لندن به تهران رسید، مواجه با شکست شد.

زیرا مردم صفحه«پیش درآمد» درویش خان را می خواستند و کمپانی جز صفحات آواز و برخی تصانیف، چیز دیگری نداشت که عرضه کند.