ماجرای "نوایی نوایی"از زبان غلامعلی پورعطایی

زمانی که امیرعلی شیر نوایی دانشمند، شاعر و وزیر سلطان حسین بایقرا قصد می کند به دیدن عبدالرحمان جامی برود برای استقبال از او نغمه ای را می سازند که به«نوایی» مشهور می شود.

غلامعلی پورعطایی در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران، درباره نغمه«نوایی نوایی» گفت: «نوایی» بیشتر از نغمات دیگر سرزمین خراسان اجرا شده و بر سر زبان ها افتاده از این روست که مردم مناطق مردم کشور من با آن آشنایی دارند.

این استاد دوتارنوازی خراسان در ادامه افزود: «نوایی» از مقام هایی است که در زمان امیرعلی شیر نوایی ساخته شده است. زمانی که امیرعلی شیر نوایی دانشمند، شاعر و وزیر سلطان حسین بایقرا قصد می کند به دیدن عبدالرحمان جامی برود برای استقبال از او نغمه ای را می سازند که به«نوایی» مشهور می شود.

وی همچنین تصریح کرد: اصل این شعر از طبیب اصفهانی است که در آن زمان برای اجرای«نوایی» چند بیت را متناسب با آنچه مد نظرشان بوده، اضافه کرده اند. این ماجرا در اواخر قرن 9 هجری قمری اتفاق افتاده است.

پورعطایی ادامه داد: گروهی که قرار بوده به استقبال امیرعلی شیرنوایی بروند این نغمه را تمرین می کنند و برای پیشواز به منطقه ای بین محمود آباد و لنگر می روند که تقریبا در فاصله 18 کیلومتری تربت جام به سمت مشهد قرار دارد. وقتی امیرعلی شیر نوایی به آنجا می رسد از اسب پیاده می شود و همراه با استقبال کنندگان پیاده تا محصل تدریس مولانا عبدالرحمان جامی می رود که در طی این مسیر مقام«نوایی» نیز اجرا می شود.

این نوازنده اهل تربت جام گفت: «نوایی» همانطور که در شعر آن می شنویم یک داستان عارفانه است؛ این عرفان را در سراسر شعر حس می کنید وقتی که می گوید«بنازم به بزم محبت که آنجا/ گدایی به شاهی مقابل نشیند».

وی افزود: هر شعری موسیقی خاصی را می طلبد و این موسیقی با وزن و مفاهیم شعر ارتباط مستقیم دارد. در مورد«نوایی» نیز به همین ترتیب است و از همین رو است که پس از گذشت صدها سال همچنان«نوایی» به شکل اولیه اش اجرا می شود.

غلامعلی پور عطایی ادامه داد: «نوایی» در کل خراسان اجرا می شود و از دوبخش نوازندگی نوایی و خوانندگی نوایی تشکیل شده است. در موسیقی دوتار ترکمن نیز نوایی اجرا می شود ولی آواز آن همان آواز نوایی اصیل نیست چرا که آواز نوایی فقط خاص خراسان و البته به طور ویژه جنوب خراسان است.