استاد سعید هرمزی

سعید هرمزی در سال ۱۲۷۶ خورشیدی در تهران، محله سنگلج (پارک شهر فعلی) متولد گردید. پدرش مرحوم میرزاحسین خان ثقه السلطنه از مدیران و صاحب منصبان دوران قاجار و مادرش شاهزاده ملوک خانم بود که از معلمین خصوصی، پیانو، زبان فرانسه و انگلیسی را آموخته و با این هنرها آشنا بود. فرزندان او نیز کم و بیش در کنار مادر هنرمند و هنردوست علاقه‌ای به این هنرها پیدا کرده بودند.

یکی از فرزندان این خانواده به نام ابوالفتح میرزا نیز آموختن تار را پیش خود و سپس در محضر میرزا حسینقلی، استاد و نوازنده چیره دست تار و یکی از پیشگامان موسیقی ایرانی فراگرفت و به گفته برادرش تار را به زیبایی می‌نواخت. شنیدن صدای تار برادر، آنچنان تاثیری در دل برادر کوچکتر گذاشت که در خواست خرید تار و مشق در خدمت برادر را کرد.
 
پس از مدتی به خدمت استاد درویش خان که خود از بهترین شاگردان میرزا حسینقلی و صاحب ابداعات پیش درآمد یا رنگ‌ها در موسیقی ایرانی بود، رفت و با عشق و کار شبانه روزی موفق به آموختن ذخائر هنری استاد خویش، درویش خان شد و از استاد، تبرزین طلایی را که درویش خان به بهترین شاگردان می‌داد گرفت.
 
سپس در سال ۱۳۷۰هجری قمری در خیابان شاپور، کلاس مشق موسیقی دائر نمود و شاگردان زیادی داشت. پس از مدتی به علت کار در بانک سپه و انتقال به مشهد، کلاس تعطیل شد. اما استاد از پای ننشست و در مشهد به تعلیم شاگردانی پرداخت و به گفته خود وی، یکی از شاگردانش اندوخته‌های استاد را فراگرفته و به خوبی می‌نواخت.
 
پس از بازگشت از مشهد، در خلوت خود ساز می‌زد و مدتی هم نزد استاد حاج علی اکبر شهنازی فرزند خلف میرزا حسینقلی، رنگ‌ها و ضربی‌های وی را فراگرفت و همچنین پیش درآمدها و تصنیف‌های مرتضی نی داوود و رکن الدین مختاری را که از نوازندگان و موسیقیدانان بزرگ بودند یاد گرفت و به زیبایی با شیوه خود می‌نواخت.

شاگردان
 
در سال ۱۳۵۰ بنا به درخواست رادیو تلویزیون ملی ایران در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به تعلیم نوازندگانی که خود از فارغ التحصیلان رشته موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بودند و اکنون از اساتید موسیقی هستند، مشغول شدند. از آن جمله: آقایان محمدرضا لطفی، داریوش طلایی، حسین علیزاده، عطا جنگوک و خانم مهربانو توفیق.
 
ضبط ردیف 
او به درخواست همین موسسه تمام ردیف موسیقی دستگاهی ایران را توسط مهدی کمالیان، که خود سه تار می‌ساخت و مدتی هم شاگرد وی بود، ضبط نمود که در آرشیو مرکز حفظ و اشاعه موسیقی موجود است.
 
شیوهٔ نواختن 
هرمزی تمام اندوخته‌هایی را که از استادش فراگرفته بود به خوبی می‌نواخت. انگشت راست محکم و چپ روان و سریع داشت که با قدرت و سرعت و نرمی روی سه تار حرکت می‌کردند.
 
ایشان به علت کسالت و عمل جراحی، وزن تار و صدای آن به گوششان سنگین می‌آمد و سه تار را برای نواختن ترجیح دادند.
 
دوستان 
استاد با مرحوم استاد سلیمان امیر قاسمی که از اساتید بنام آواز موسیقی ایران بود، دوستی فراوان داشت و هر هفته یک بعد از ظهر در منزل سلیمان امیر قاسمی حضور پیدا می‌کرد و دمی را با هم به نواختن و آواز خواندن و یادآوری موسیقی می‌پرداختند.
 
از دوستان ایشان مرحوم استاد شهریار، شاعر بزرگ زمانه بود که هر فرصتی در تهران پیدا می‌کرد به منزل استاد می‌رفت و از مجالست و شنیدن صدای ایشان لذت می‌برد و شعری را هم در وصف استاد سرود.
 
درگذشت
 استاد هرمزی سرانجام پس از یک عمر تلاش و کوشش در راه اعتلای موسیقی اصیل ایرانی، پس از طی یک دوره مریضی طولانی در ۹ مهر ۱۳۵۵ در منزل کوچک شخصی خود در خیابان شاپور سابق دار فانی را وداع گفت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
 
شهریار برای وی چنین سروده:
 
ای جگر گوشه! کیست دمسازت

با جگر حرف می‌زند سازت
 تار و پودم در اهتزاز آورد
 سیم ساز ترانه پردازت
 نازنینا! نیازمند توام
 عمر اگر بود می‌کشم نازت
شور فرهاد و عشوه شیرین
 زنده کردی به شور و شهنازت
 چشم من در پی تو خواهد بود
 در کجا بینم ای پسر! بازت
 گاهی از لطف سرفرازم کن
 در کجا بینم ای پسر! بازت
 شهریار! این نه شعر حافظ بود
 که بسر زد هوای شیرازت
 

آثار به جا مانده

سی دی صوتی سه تار؛ سعید هرمزی (بداهه نوازی در همایون، اصفهان، شوشتری، ماهور و افشاری، به همراه فیلم ده دقیقه‌ای)؛ مؤسسه فرهنگی هنری ماهور
 سی دی صوتی سه تار سعید هرمزی؛ (بداهه نوازی در شور، دشتی، افشاری، بیات ترک، ابو عطا و شوشتری) مؤسسه فرهنگی هنری ماهور
 سی دی صوتی ردیف سه تار سعید هرمزی؛ مؤسسه فرهنگی هنری ماهور