برای آغاز نخست باید با برخی تعاریف موسیقی آشنا
شد :
-1 گام : توالی 8 نت موسیقی مثلا از
" سل " تا " سل " یا از" ر" تا " ر" را یک
گام می نامند .
-2 نت شاهد : نتی است که دراجرای یک گام بیشتر
از دیگر نت ها تکرار می شود و معمولا نت اول هر گام نت شاهد آن گام می باشد .
دستگاه ماهور یکی از گسترده ترین دستگاه های ایرانی
است و در ردیف های گوناگون در حدود 50 گوشه دارد .
ماهور دو را در نظر بگیرید که همه پرده های آن بکار
هستند یعنی دو – ر – می – فا - سل – لا - سی – دو( ماهور دو، ماهوری است کهگام آن از
دو شروع میشود. یعنی نت شاهد آن دو می باشد و در تار وسه تار با کوک دو سل دو دو نواخته
میشود البته برای ویلن و کمانچه معادل آن ماهور «ر» میباشد که شاهد آن نت «ر» است و
نت «دو» نیز دیز می شود.)
در زیر به بررسی مهمترین گوشه های این دستگاه می
پردازیم :
هر گوشه اصلی دارای گوشه های فرعی نیز میباشد که
دارای یک ریتم خاص هستند و هر چند دقیق نیست ولی می توان گفت نوعی تصنیف هستند که بدون
ضرب هستند و همیشه به یک فرم اجرا میشوند . فرق این گوشه های فرعی با گوشه های ریتمیک
مانند کرشمه و زنگوله در این است که بر خلاف آنها فقط در یک دستگاه قابل اجرا هستند .
الف ) گوشه های اصلی و زیر مجموعه های آنها
