بَربَط یا عود یا رود
سازی زهی است که در خاورمیانه و کشورهای عربی رایج است و از قدیمیترین
سازهای شرقی به شمار میرود. درباره تاریخ پیدایش و خاستگاه این ساز، نظرات
متفاوتی وجود دارد. عدهای با استناد به تصاویر حجاری شده، ریشه آن را در
هند و برخی دیگر بلخ را خاستگاه آن میدانند. البته گسترش این ساز در میانه
عصر اشکانی و سراسر عصر ساسانی در ایران، باعث شده بسیاری آن را سازی
ایرانی بدانند.
این
ساز را میتوان آن را از اصیلترین سازهای موسیقی ایران زمین به شمار
آورد. آثار باستانی میانرودان متعلق به هزارهٔ دوم پیش از میلاد، نگارهٔ
مردی ایستاده را نشان میدهد که به نواختن بربط مشغول است.
در حقیقت سومریهای باستان نخستین مردمی هستند که در آثار به جای مانده از آنها ردپایی از این ساز در دیده میشود. ساز عود
در ایران پیش از اسلام به نام بربط شناخته میشد و پس از سومریها و در
دوران هخامنشیان رواج داشتهاست. این ساز در عهد ساسانی بیش از همه ادوار
رواج داشتهاست.