دلنوشته با طعم موسیقی

♪♫خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست ♪♫ از کجا می آید این آوای دوست♪♫

دلنوشته با طعم موسیقی

♪♫خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست ♪♫ از کجا می آید این آوای دوست♪♫

طبقه بندی موضوعی
کلمات کلیدی
آخرین مطالب

گر به تو افتدم نظر...

پنجشنبه, ۱۵ بهمن ۱۳۹۴، ۰۸:۵۲ ق.ظ

غزل زیر از مشهورترین غزل‌های طاهره قرةالعین است. با این‌حال نصرت‌الله محمدحسینی، نویسنده ی بهائی در کتابی که به‌وسیله «موسسه معارف بهائی» منتشر شده‌است می‌گوید:«(این غزل)به احتمال قوی سروده ی طاهر کاشانی است.استناد نگارنده به جُنگی از اشعار شاعران پارسی‌گوی است که در زمان فتحعلی‌شاه قاجار فراهم گشته و در کتابخانه ملک‌طهران موجود است.»

گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو
شرح دهم غم تو را نکته به نکته مو به مو
از پی دیدن رخت همچو صبا فتاده ام
خانه به خانه در به در کوُچه به کوچه کو به کو
می رود از فراق تو خون دل از دو دیده ام
دجله به دجله یم به یم چشمه به چشمه جو به جو
دور دهان تنگ تو عارض عنبرین خطت
غنچه به غنچه گل به گل لاله به لاله بو به بو
ابرو و چشم و خال تو صید نموده مرغ دل
طبع به طبع دل به دل مهر به مهر و خو به خو
مهر تو را دل حزین بافته بر قماش جان
رشته به رشته نخ به نخ تار به تار پو به پو
در دل خویش «طاهره» گشت و ندید جز تو را
صفحه به صفحه لا به لا پرده به پرده تو به تو

محمد محیط طباطبایی هویت شاعری وی را نیز به چالش کشیده‌است و در پژوهشی به برسی یک نسخه خطی موجود در کتابخانه مجلس به شماره ۸۸۴۱ می‌پردازد. این نسخه حاوی اشعاری از میرزا طاهر وحید قزوینی منشی و وزیر درباره صفوی است که دارای آثاری به نظم و نثر می‌باشد. در صفحه ۵۷۶ آن مخمسی بدین شرح نگاشته شده‌است:


ساقــی عشقــت ای صنـــم زهر ستم سبو سبو
 ریخـــت بــه ساغـر دلـــم بــا مـــی غـــــم کدو کدو
 چند دوم من از غمـت گوشه به گوشه سو به سو
 گر بـه تو افتدم نظر چشم به چشم و رو به رو
 
شـرح کنم غـم تـو را نکتـه به نکتـه مو به مو

 تـــا بـــه ره محبـتـــت پـــای طلــــب نهـــــاده ام
 بــــــر رخ دل در الــــم از ستمـــــت گشـــاده ام
 تا قدمم به سر نهی خاک نشین چون جاده ام
 از پـــی دیـــدن رخــــت همچـــــو صبـــا فتاده ام

 خانه به خانه در به در، کوچه به کوچه کو به کو

 در عقب تو جـان من هست چو سایه ات روان 
بسته به زلف و گیسویت رشته جان عاشقان 
از چــو توئـــی گسستـن مهــــرو وفا نمی توان 
مهـــر تــو را دل حـزیـن بافتـــه بـر قمـــاش جان 

رشته به رشته نخ به نخ تار به تار ، پو به پو


 بار جدایـی تـو را بس کـه به جــان کشیده ام
همچــو کمــان حلقــه از بــار ستــم خمید ام 
بس که چو طفل لاله من خون جگر مکیده ام
 مـــی رود از فــراق تــو خــون دل از دو دیده ام

 دجله به دجله یم به یم چشمه به چشمه جو به جو

ریخـت مگـــر بنفشـــه بــر صفحـــه یاسمیــن خطت 
یــا کـه فکنـــده سـایــه بـر زهـــره مـه جبیـــن خطت
 خـون شـده نافه را جگرتا شده چین به چین خطت
 داده دهـــان و عــارض و چهـــره و عنبــــرین خطـت

 غنچــه به عنچــه گل بـه گل لاله به لاله بو به بو

 در غمــــت از جگــــر فغــــــان آه زدل بـر آیـدم
 گیســو ی حلقــــه حلقـــه ات دام بلا نمایدم
 لحظه به لحظه دم به دم خون ز دودیده زایدم
 از رخ و چشـم و زلــف و قد ای مـه من فزایدم

 مهر به مهر و دل به دل طبع به طبع و خو به خو

 تا شـده استخــوان من با سـگ کویـت آشنا
 محــض وفـا توئـی مرا غیــر تو نیست مدعا 
مانــده بـه زیـر بـال غــم گــردن مطلــب هما
 در دل خویش "طاهـرا " گشت و ندید جز وفا

 صفحه به صفحه سر به سر پرده به پرده تو به تو

سه مصرع اول هر بند با دو مطرح آخر متفاوت است و همچنین تخلص «طاهرا» در بند آخر حکایت از آن دارد که مخمس تضمین شعری از شاعری پیش از وحید قزوینی است. بنا به بررسی محیط طباطبایی اصل غزل از شاعری بنام طاهرای انجدانی کاشی دکنی است که در اواسط سده دهم هجری می‌زیسته و میرزا وحید در قرن یازدهم مخمسی بر غزل وی ساخته و در دهه دوم از سده دوازدهم جمال الدین محمد جامی از ندمای اکبر شاه هندی این مخمس را در مجموعه نظم و نثر خود بنام میرزا وحید نگاشته‌است.اما بابیان که بدنبال جمع آوری شعر برای طاره بوده اند اشعار بی نام نشان و جالب را جمع آوری و بنام وی در دسترس فاترسی زبانان هندوستان قرار داده اند.وی می گوید اهمیت این پژوهش سبب شد تا بابیان ازلی این شعر را از اشعار منسوب به طاهره حذف کنند اما بهائیان همچنان به وی منسوب می دانند.گرچه برخی دیگر نیز این شعر را به طاهره اصفهانی و یا حزین لاهیجی منسوب کرده اند.

ترانه‌ای بر اساس این غزل توسط فریدون فروغی اجرا شده‌است. همچنین، محمدرضا شجریان این شعر را بر روی ترانه چهره به چهره با آهنگی از محمدرضا لطفی در جشن هنر شیراز اجرا نموده‌است.




گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو
پا به فرار می نهم کوچه به کوچه کو به کو!!!



موافقین ۱ مخالفین ۰ ۹۴/۱۱/۱۵
درویش محمد خراباتی

نظرات  (۳)

This post is priceless. How can I find out more?
I was more than happy to discover this great site.
I need to to thank you for your time due to this fantastic
read!! I definitely really liked every little bit of it and
i also have you book marked to see new information on your blog.
Good article. I am dealing with some of these issues as well..

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">